Augustyniak Jan (1892–1967)

Urodził się 16 XII 1892 r. w Górze (w powiecie międzychodzkim). Był synem Michała i Rozalii z d. Molik. Ukończył 6 klas szkoły powszechnej i rozpoczął pracę jako szwajcar (pasterz i opiekun bydła). W tym zawodzie pracował do 1912 r. do momentu powołania go do odbycia służby wojskowej w armii pruskiej. Służył w 6. kompanii 157. Pułku Piechoty w Brzegu.

Pod koniec dwuletniego okresu służby wybuchła I wojna światowa. Jego jednostkę natychmiast przetransportowano na front zachodni do Francji. Tam walczył 2 lata, awansując do stopnia starszego szeregowego. Już w drugim roku wojny został uznany za zaginionego (lista strat Prusy nr 248 z 14 VI 1915 r.), kilka dni później odnalazł się w szpitalu jako ciężko ranny (lista strat Prusy nr 256 z 23 VI 1915 r.). Jak sam pisze w swoim życiorysie, na froncie we Francji był dwa lata i w tym czasie został dwa razy ranny, i za męstwo otrzymał Krzyż Żelazny II klasy. W 1916 r. jego jednostkę przerzucono na front rosyjski. Tu wsławił się męstwem uhonorowanym Krzyżem Żelaznym I klasy. Tutaj także został ciężko ranny w głowę. Jako inwalida wojenny z 55-procentową utratą zdrowia zwolniony do cywila, przebywał w domu rodziców. Inwalidztwo nie przeszkodziło mu w wyborze na członka Rady Ludowej w Sierakowie.

Jan Augustyniak na lewo od S. Bartkowiaka. Zdjęcia ze zbiorów Witolda Borowskiego.

Od 8 I 1919 r. walczył w stopniu szeregowego jako ochotnik z bronią w ręku na odcinku Sieraków, Kamionna, Kolno, Kargowa, Kopanica, Zbąszyń w Powstaniu Wielkopolskim. Uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej. W Wojsku Polskim pozostawał do 20 XI 1920 r. Bezpośrednio po demobilizacji pracował jako dojarz. Później, w latach międzywojennych, podjął pracę w tartaku w Sierakowie. Mieszkał wówczas przy ul. 8 Stycznia 8. W 1932 r. został skierowany do szkoły reedukacyjnej, gdzie uczył się dwa lata i zdobył zawód szewca. Był członkiem Związku Powstańców Wielkopolskich (ZPW), koło Sieraków. Od 23 VI 1935 r. był także członkiem Związku Weteranów Powstań Narodowych RP 1914–1919, koło Sieraków. Został zweryfikowany jako powstaniec wielkopolski 10 IX 1936 r. (dyplom nr 11882; ABnHPW, nr 19325).

Życiorys Jana Augustyniaka. WBH Warszawa.

Po wkroczeniu wojsk niemieckich do Sierakowa we wrześniu 1939 r. został aresztowany i przez kilka tygodni przetrzymywany w charakterze zakładnika. W 1940 r. przeprowadził się na ul. Chrobrego 6, a w 1941 r. został wysiedlony wraz z rodziną do obozu przejściowego w Konstantynowie Łódzkim, mieszczącym się przy ul. Łódzkiej 27 (General-Litzmann-Strasse). Stamtąd został przewieziony z rodziną do Halle (Niemcy) na roboty przymusowe. Pracował razem z synami w dużym gospodarstwie rolnym. W tym czasie córka Małgorzata została zatrudniona w tym samym gospodarstwie jako pomoc kuchenna.

Po zakończeniu działań wojennych powrócił do Sierakowa i ponownie rozpoczął pracę w tartaku przy ul. Wronieckiej. Zamieszkał w swoim dawnym mieszkaniu przy ul. Chrobrego 6. Pod tym adresem mieszkał do roku 1966, po czym otrzymał mieszkanie przy ul. Daszyńskiego 38, gdyż na miejscu dotychczas przez niego zajmowanym wybudowano siedzibę Banku Spółdzielczego. Po II wojnie światowej bardzo aktywnie uczestniczył w pracach ZBoWiD, koło Sieraków (nr ewidencyjny okręgu 211903). Sprawował w nim różne funkcje: pierwszego zastępcy prezesa koła w latach 1960–1961, od 26 XI 1967 r. zastępcy członka komisji rewizyjnej. Jako inwalida wojenny angażował się w działalność Związku Inwalidów Wojennych (ZWI). Przed 1939 r. wstąpił do Polskiej Partii Socjalistycznej. Później był członkiem Polskiej Partii Robotniczej, a od grudnia 1948 r. w PZPR. Pod koniec lat pięćdziesiątych był sekretarzem PZPR w tartaku, gdzie pracował w tym czasie. Lubił wędkować, przez długie lata był członkiem Polskiego Związku Wędkarskiego (PZW). Zmarł 27 XII 1967 r. w Sierakowie. Został pochowany na miejscowym cmentarzu parafialnym. W następstwie doznanych urazów wojennych przez całe swe życie walczył z atakami padaczki.

Był dwukrotnie żonaty. Pierwszy ślub wziął 12 X 1917 r. w Sierakowie ze Stanisławą z d. Grzelachowską (ur. 8 X 1892, zm. 16 III 1953, córką robotnika Józefa Grzelachowskiego i Agnieszki z d. Ogrodowskiej). Po raz drugi ożenił się 7 VI 1953 r. w Sierakowie z Julianną Oleksowicz z d. Mrozek (ur. 22 XII 1898, zm. 4 I 1968, córką Michała Mrozka i Marianny z d. Buśko). Dzieci: Franciszek (ur. 1918), Józef Marian (ur. 1923), Czesław (ur. 1925), Małgorzata (ur. 1930).

Odznaczenia: Krzyż Żelazny I klasy, Krzyż Żelazny II klasy, Wielkopolski Krzyż Powstańczy (URP nr C-39901, 14 VIII 1958 r.). Jego wniosek o nadanie Medalu Niepodległości odrzucono 20 IX 1937 r.

www.expansa.pl

Źródła: APP, zesp. 1415, sygn. 469; zesp 844, sygn. 32, nr ewidencyjny 17330; WBH, Kolekcja akt personalnych i odznaczeniowych; Arkusz ewidencyjny członka ZBoWiD z 5 I 1958; „Ankieta personalna powstańca wielkopolskiego” z 18 I 2008, sporządzona przez córkę Małgorzatę Korbik z d. Augustyniak; USC Sieraków, akt ślubu 17/1917; USC Sieraków, akt ślubu 18/1953; Lista odznaczonych WKP, opr. WTG „Gniazdo”; des.genealogy.de [12 V 2019]; „Sierakowskie Zeszyty Historyczne”, marzec 2009, nr 3, s. 47–48, 107, 117; zdjęcia, dokumenty i informacje od wnuka Jana Augustyniaka oraz z archiwum własnego.

Witold Borowski, Roman Chalasz

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

2 + czternaście =