Urodził się 24 stycznia 1903 r. w Kamionnej. Był członkiem koła Międzychód Związku Weteranów Powstań Narodowych.

Urodził się 15 XI 1897 r. we wsi Linie w powiecie nowotomyskim. Był synem Józefa i Marianny z d. Cebernik. W dzieciństwie z rodzicami i rodzeństwem przeniósł się do Kubowa. Do szkoły powszechnej uczęszczał w Wituchowie. Z zawodu był rolnikiem, prowadził własne gospodarstwo rolne w Kubowie. W czasie I wojny światowej – od 17 IV 1916 r. do 15 XI 1918 r. – służył w piechocie armii pruskiej, walcząc pod Kolobi, Baronwill i Lunewill.

Po powrocie z frontu jako ochotnik przyłączył się do Powstania Wielkopolskiego. Członek „drużyny wolności”, która 6 I 1919 r. odbyła naradę w kwileckim pałacu i rozpoczęła powstanie pod dowództwem bosmana Stanisława Binkowskiego (opanowali dworzec i pocztę w Kwilczu oraz posterunek żandarmerii w Orzeszkowie). 8 I 1919 r. został zaprzysiężony na wierność Rzeczypospolitej Polskiej. Walczył w bitwach pod Gralewem, Głażewem, Kamionną i Kolnem. Dowódcy oddziałów: por. Biskupski i Kucharski. Dnia 9 I 1919 r. pod dowództwem sierżanta Jana Kani dokonywał rozbiórki toru kolejowego na linii Międzychód–Głażewo. 16 I 1919 r. brał czynny udział w odparciu ataku nieprzyjacielskiego na Kamionnę. 24 I 1919 r. uczestniczył w ciężkiej bitwie i odparciu ataku na Kamionnę. Do jego zadań na polu walki należało obsadzenie posterunków i patrolowanie nocne. 7 II 1919 r. brał czynny udział w ciężkiej bitwie i odparciu ataku nieprzyjacielskiego na Kolno. Nadal był zaangażowany w patrolowanie i przejmowanie posterunków. 11 II 1919 r. uczestniczył w odparciu ataku nieprzyjacielskiego pod ciężkim ogniem artyleryjskim na Gralewo, po którym otrzymał pochwałę od dowódcy za dzielne spisanie się podczas boju.

Do 2 IX 1919 r. pozostawał na odcinku Zatom, Kamionna, Gralewo, Zbąszyń, Wolsztyn. W tym czasie jego 2. Pułk Strzelców Wielkopolskich wszedł w skład 56. Pułku Piechoty Wielkopolskiej. W jego szeregach walczył w obronie Ojczyzny z bolszewikami w bitwach pod Koziołkami, Garwolinem, Żabinkami, Słuckiem i Mińskiem. Czas, jaki Franciszek Ceglarek przebywał na frontach różnych wojen (z niespełna dwumiesięczną przerwą), trwał od 17 IV 1916 r. do 12 VII 1921 r., kiedy to został przeniesiony do rezerwy.

Po powrocie z wojny do Kubowa, jak większość ocalałych, został współzałożycielem Towarzystwa Powstańców i Wojaków w Wituchowie, które działało nieprzerwanie od 29 IV 1928 r. aż do wybuchu II wojny światowej. W latach 19331939 pełnił funkcję prezesa koła. Był prezesem koła Kwilcz Towarzystwa Powstańców Wielkopolskich (wybierany 1933, 1936). Był także członkiem gminnej Komisji Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego (1928).

Po roku 1945 był członkiem PSL i ZBoWiD w Kwilczu. Udzielał się w radzie parafialnej. Często był zapraszany na uroczystości patriotyczne, podczas których wygłaszał odczyty i wspomnienia. Zmarł 13 V 1983 r. w Kubowie i został pochowany na cmentarzu parafialnym w Kwilczu.

Żonaty (ślub 15 XI 1933) z pochodzącą z Lipki koło Nowego Tomyśla Martą z d. Swoboda, z którą miał troje dzieci: Jana, Marię i Józefa.

Odznaczenia: Krzyż Żelazny II klasy, Odznaka Honorowa za Przebyty Czas na Froncie (trzykrotnie), Odznaka Honorowa Frontu Litewsko-Białoruskiego, Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921, Odznaka Pamiątkowa Związku Towarzystw Powstańców i Wojaków „B”, Wielkopolski Krzyż Powstańczy (URP nr 02.19-0.46 z dnia 19 II 1958), Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski 5 klasy, Medal 30-lecia Polski Ludowej.

Źródła: APP, zesp. 296, sygn. 800, k. 77; zesp. 1989, sygn. 70: Księga urodzeń, s. 46; Lista odznaczonych WKP, opr. WTG „Gniazdo”; Pestka-Lehmann M., Lehmann M., Powstańcy Wielkopolscy Ziemi Kwileckiej, Kwilcz 2019, s. 35–37; Książka kasowa Towarzystwa Powstańców i Wojaków, koło Wituchowo, udostępniona przez Elżbietę i Waldemara Rymarskich; Powstanie Wielkopolskie 1918–1919, okolicznościowa broszura wydana w 1984 r. z okazji obchodów 65. rocznicy Powstania Wielkopolskiego w gminie Kwilcz; Pestka-Lehmann M., Lehmann M., Dzięki ludziom przetrwał lata… Historia sztandaru Towarzystwa Powstańców i Wojaków z Wituchowa, „Tydzień Międzychodzko-Sierakowski” 2011, nr 49, s. 9; ciż, Ochotnicy z Ziemi Kwileckiej w Powstaniu Wielkopolskim, „Tydzień Międzychodzko-Sierakowski” 2010, nr 17, s. 8; ciż, Zarys dziejów Towarzystwa Powstańców i Wojaków w Wituchowie i jego sztandaru, „Sierakowskie Zeszyty Historyczne” 2016, nr 15, s. 186–190; „Orędownik Urzędowy dla Powiatu Międzychodzkiego”, 5 VII 1928, R. 9, nr 30.

Monika Pestka-Lehmann, Marcin Lehmann, Roman Chalasz

Urodził się 11 XI 1892 r. w Liniach (w powiecie nowotomyskim). Był synem Józefa i Marianny z d. Cebernik. Miał czterech braci i trzy siostry. Ukończył 5 klas szkoły ludowej. Przed pierwszą wojną mieszkał i pracował w Niemczech. W latach 1912 – 1914 należał do Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Nadrenii. Powołany do wojska niemieckiego walczył na frontach I wojny. W Powstaniu Wielkopolskim walczył od 9 I 1919 r. w stopniu kaprala. Walczył na froncie zachodnim powstania w okolicach Kamionnej i Sierakowa. Żołnierz 2. Pułku Strzelców Wielkopolskich. Uczestnik wojny polsko – bolszewickiej. Do cywila został zwolniony 19 XI 1919 r. Był robotnikiem lub rolnikiem – różne źródła różnorako definiują jego profesję, zapewne był po prostu robotnikiem rolnym. Należał do Katolickiego Towarzystwa Robotników Polskich.

Mieszkał w Rozbitku (w powiecie międzychodzkim). Od 3 I 1935 r. został członkiem koła Kwilcz Związku Powstańców Wielkopolskich. Należał także do koła Kwilcz Związku Weteranów Powstań Narodowych 1914-1919. Został zweryfikowany 14 I 1937 r. (ABnHPW nr 20628, dyplom 13229). W grudniu 1939 r. został wysiedlony wraz z rodziną do Niepokalanowa, a następnie do miejscowości Parole (na Mazowszu). Zmarł  7 III 1945 r. i został pochowany w Kwilczu.

Żonaty (ślub 21 V 1922 r. w  Kwilczu) z Martą z d. Janowicz (ur. 1900). Dzieci: Joanna (ur. 27 V 1923 r.), Edmund (ur. 4 VI 1926 r.), Zofia (ur. 18 VIII 1927 r.), Maria (ur. 4 II 1929 r.), Aniela (ur. 13 II 1931 r.), Teresa (ur. 25 I 1933 r.), Jan (ur. 23 XII 1935 r.).

Odznaczenia: Medal za Wojnę 1918/21. Jego wniosek o odznaczenie Medalem Niepodległości 31 I 1938 r. odrzucono.

Źródła: APP, zesp. 884,  syg. 45, s. 3, nr 16985; WBH, I.487.10678.; „Sierakowskie Zeszyty Historyczne” nr 11, marzec 2014, s. 190-191 poz. 135-143.

Roman Chalasz

Urodził się 21 IV 1895 r. w Kwilczu. Był synem Walentego i Franciszki z d. Wąchalskiej. Ukończył czteroklasową szkołę powszechną w Kwilczu. Po zakończeniu edukacji pomagał ojcu na roli. W 1915 r. został powołany w szeregi armii niemieckiej. Walczył na froncie francuskim między innymi pod Verdun, Sommą i Reims. Służył do listopada 1918 r. Robotnik. Szeregowy. Jako ochotnik przystąpił do Powstania Wielkopolskiego 6 I 1919 r. Powstaniec z 1. kompanii 1. Batalionu 7. Pułku Strzelców Wielkopolskich (61. Pułku Piechoty Wielkopolskiej). Mieszkał przed wstąpieniem do wojska w Kwilczu. Został pośmiertnie zweryfikowany 3 IX 1936 r. jako powstaniec wielkopolski. Również pośmiertnie i honorowo wpisany na listę członków koła Kwilcz Związku Weteranów Powstań Narodowych RP 1914–1919. (To jedyny znany mi przypadek pośmiertnej weryfikacji i wpisania na listę członków organizacji kombatanckiej). W Archiwum Badań nad Historią Powstania Wielkopolskiego akta zapisane pod numerem 18746.

Poległ 26 IV 1920 r. w bitwie pod Berdyczowem. W uzasadnieniu wniosku o nadanie Orderu Virtuti Militari czytamy: „Dnia 26 IV 1920 r. 1. Kompania 61. Pułku Piechoty Wielopolskiej pod dowództwem podporucznika Biskupskiego toczyła ciężkie walki pod Berdyczowem nacierając w kierunku dworca żytomierskiego, realizując zadanie odcięcia miasta od strony wschodniej. Siły bolszewickie wynosiły, według zeznań jeńców, około 1000 żołnierzy i 26 kulomiotów. Podczas walki, zakończonej zupełnym zwycięstwem kompanii odznaczył się wielkim męstwem i walecznością szeregowiec Stanisław Ceglarek. W czasie natarcia prowadzonego w strasznym ogniu nieprzyjacielskich kulomiotów wzywał i zapalał swoich towarzyszy słowami: «Chłopy, dalej naprzód, nie miejcie strachu». Krótko po wypowiedzeniu tych słów poległ na polu chwały”.

Został pochowany na cmentarzu katolickim w Berdyczowie. W 1936 r. ojciec Walenty Ceglarek podjął starania o przyznanie mu pensji należnej kawalerom Virtuti Militari. Wniosek ten popierał Zarząd Okręgu Poznańskiego Związku Weteranów Powstań Narodowych RP 1918/19. Wobec oczywistej niezgodności prośby z ustawą stanowiącą dożywotną pensję dla kawalerów VM bez możliwości jej dziedziczenia jego wniosek został oddalony.

Odznaczenia: Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari V klasy (nr 631).

Źródła: APP, zesp. 1900, sygn. 62: Księga urodzeń, s. 53; zesp. 884, sygn. 259: Akta kwileckiego koła Związku Powstańców Wielkopolskich z lat 1936–39; zesp. 884, sygn. 33, s. 120; zesp. 884, sygn. 42, s. 186; WBH,I.482.54-4564, VM; Biskupski A., Zarys historii wojennej 61. pułku piechoty; Łukomski G., Polak B., Suchcitz A., Kawalerowie Virtuti Militari 1792-1945. Wykaz odznaczonych za czyny z lat 1863-1864, 1914-1945, Koszalin 1997, s. 123;

Roman Chalasz

Urodził się 16 I 1893 r. w Kwilczu. Był synem Walentego i Franciszki z d. Wąchalska. Ukończył 4 klasy szkoły powszechnej. Podczas I wojny światowej został zmobilizowany do armii niemieckiej. W walkach został ranny, jednak nie figuruje na listach strat.

Był członkiem „drużyny wolności”, która 6 I 1919 r. odbyła naradę w kwileckim pałacu i rozpoczęła powstanie pod dowództwem bosmana Stanisława Binkowskiego (opanowali dworzec i pocztę w Kwilczu oraz posterunek żandarmerii w Orzeszkowie). Od 6 I 1919 r. walczył w szeregach kompanii ochotniczej z Kwilcza, później aż od 11 IV 1919 r., w 61. Pp.  Walczył na odcinku Kamionna, Kolno, Mnichy, Gralewo. Dowódcy oddziałów por. Biskupski i Kucharski. Dowódcy pododdziałów – sierżant Kania i Mleczak. 7 I 1919 r. brał czynny udział w obsadzeniu dworca kolejowego Prusim. 9 I 1919 r. pod dowództwem sierżanta Kani dokonał rozbiórki toru kolejowego na linii Międzychód-Głażewo. 16 I 1919 r. brał czynny udział w odparciu ataku nieprzyjacielskiego na Kamionne. 24 I 1919 r. brał czynny udział w ciężkiej bitwie i odparciu ataku na Kamionnę. 7 II 1919 r. wypad na Kolno oraz udział w ciężkiej bitwie pod Kolnem, atak odparto, nadal patrole wypady i posterunki. 11 II 1919 r. brał udział w odparciu ataku nieprzyjacielskiego, pod ciężkim ogniem artylerii utrzymano nadal folwark i owczarnię Gralewo, którą nieprzyjaciel za wszelką cenę chciał zdobyć.

Służył w 1. Kompanii 1. Batalionu Pułku Zapasowego Grupy Zachodniej (później 7. Pułk Strzelców Wielkopolskich),  która otrzymała honorowy tytuł „Zuchów Kamionny”. Walczył w wojnie polsko-bolszewickiej w czasie wyprawy kijowskiej. Przeszedł cały szlak bojowy 61. Pułku Piechoty Wielkopolskich włącznie z udziałem w krwawych walkach bitwy warszawskiej. Został zdemobilizowany do 30 IX 1920 r. Jego brat Stanisław także był powstańcem.

Mieszkał w Kwilczu. Z zawodu był podwodowym. W okresie międzywojennym pracował w majątku Kwileckich jako kierownik spichrza. Należał do kwileckiego koła Związku Weteranów Powstań Narodowych RP 1914-1919 od 2 VI 1935 r.  Został zweryfikowany 10 XII 1936 r. (dyplom nr 12 830 ABnHPW 20 444). Był członkiem  komisji, która podjęła się opracowania historii powstania w Kwilczu. Był także członkiem Związku Powstańców Wielkopolskich 1918-1919, gdzie pełnił obowiązki skarbnika koła.

Po II wojnie światowej pracował jako magazynier w PGR Kwilcz. Należał do koła ZBoWiD w Kwilczu. Zmarł 19.06.1969 r. w Kwilczu., Pochowany w Kwilczu.

Żonaty (ślub 16 I 1920 w Kwilczu) z Wiktorią z d. Korbanek, z którą miał pięć córek: Łucję, Jadwigę (Mańczak ur. 13 X 1919), Marię (Ceglarek ur. 26 VIII 1925), Annę (Jankowiak ur. 24 VII 1932) i Zofię (Mizerę ur. 15 VI 1934)..

Odznaczenia: Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918-1921, Krzyż Zasługi Związku Powstańców Wielkopolskich, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Wielkopolski Krzyż Powstańczy (URP, nr 02.19-0.46 z dnia 10 II 1958).

Źródła: APP, zesp. 884, sygn. 42; zesp. 884, sygn 44, s. 214; zesp. 884, sygn. 45, poz.16976; zesp. 884, sygn. 259: Kwilcz, powiat Międzychód – akta koła, s. 9; zesp. 884, sygn. 140: Imienny skład zarządu kół, s. 21; WBH, I.487.10679; Lista odznaczonych WKP-ETG „Gniazdo”; Powstanie Wielkopolskie 1918-1919. Okolicznościowa broszura wydana w 1984 r. z okazji obchodów 65. rocznicy Powstania Wielkopolskiego w gminie Kwilcz, Pestka-Lehmann M., Lehmann M., Ochotnicy z Ziemi Kwileckiej w Powstaniu Wielkopolskim, w: Tydzień Międzychodzko-Sierakowski nr 17, 2010, s. 8; tychże, Powstańcy Wielkopolscy Ziemi Kwileckiej, Kwilcz, 2019, s. 38-40; Jutro, 20 XII 1936, R.1, Nr 16, s.5;

Roman Chalasz

Był członkiem Towarzystwa Powstańców i Wojaków koło Wituchowo.

Źródła, Książka kasowa Towarzystwa Powstańców i Wojaków koło Wituchowo udostępniona przez Elżbietę i Waldemara Rymarskich,; Pestka-Lehmann Monika, Lehmann Marcin, Zarys dziejów Towarzystwa Powstańców i Wojaków w Wituchowie i jego sztandaru, w: Sierakowskie Zeszyty Historyczne nr 15, Sieraków 2016, s. 186-190.

Urodził się w roku 1883. Nazwisko to przyjmuje również pisownię Chmielecki. W Powstaniu Wielkopolskim walczył w szeregach Kompanii Obornickiej. W okresie międzywojennym był rolnikiem „osadnikiem” w Głażewie. Był komendantem międzychodzkiego koła Związku Podoficerów Rezerwy (1938). Podczas okupacji cała rodzina została wysłana do pracy przymusowej na teren Rzeszy do Grzmiącej (Gramentz).

Żonaty. Dzieci: Anna (*1913), Jan (*1921), Władysław (*1923), Helena (*1923), Edmund (*1925).

Źródła: Kucner Alfred (oprac.), Powstanie Wielkopolskie w powiecie obornickim i walki nad Notecią w r. 1918/19, Oborniki 1939; Orędownik na powiaty Nowy Tomyśl, Wolsztyn i Międzychód 1938.08.11 R.19 Nr 91, s.3; SZH, Spis wysiedlonych z powiatu międzychodzkiego.

Urodził się 29 V 1887 r. w Mnichach w powiecie międzychodzkim. Był synem Hieronima i Zuzanny Marii z d.  Girus. Ukończył 5 klas szkoły ludowej.

W Powstaniu Wielkopolskim od początku stycznia 1919 roku walczył jako ochotnik w stopniu szeregowego między innymi pod Łomnicą. Był żołnierzem 7. Pułku Strzelców Wielkopolskich. W bardzo wielu źródłach podawana jest nieprawdziwa informacja jakoby poległ  9 II 1919 pod Łomnicą i został pochowany w zbiorowej mogile na cmentarzu w Łomnicy. W okresie międzywojennym mieszkał w Gralewie (powiat międzychodzki). Brał udział w wojnie polsko – sowieckiej, jednak żadne szczegóły nie są znane. Był członkiem koła Kwilcz Związku Weteranów Powstań Narodowych 1914-1919 od 2 VI 1935 r. Został zweryfikowany 14 I 1937 r. (dyplom nr 13231, ABnHPW 20630).

Dyplomu nigdy nie odebrał. Nie sygnowany dokument znajduje się w zasobach Centralnego Muzeum Woskowego.

Kapral. Był także komendantem koła Międzychód Związku Podoficerów Rezerwy (1938). Należał również do Katolickiego Towarzystwa Robotników Polskich.

Zmarł 22 V 1945 r. w Poznaniu i został pochowany na cmentarzu górczyńskim,  kwatera: IIP rząd:23 miejsce:36

Żonaty (ślub5 VIII 1919) z Michaliną z d. Waloszek z Bolewic. Dzieci: Franciszek (ur. 29 XII 1920), bliźniaki Marianna i Czesław (ur. 6 VII 1924) i Henryk (ur. 2 IX 1926).

Odznaczenia: Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918-1921.

Źródła: APP, zesp. 884, syg. 33; k. 230; zesp.884, syg. 42, k. 186; zesp. 44, syg. 32, k, 186, k, 1V; Olszewski W., Jastrząb Ł., Lista strat Powstania Wielkopolskiego od 27.12.1918 r. do 8.03.1920 r. Monografie Politechniki Koszalińskiej nr 157, Koszalin 2009; Kuliberda B., Wielkopolska dla Ojczyzny. Polegli i zmarli 27.12.1918 – 31.3.1921, Mnichowo 2015; Biskupski A., Historja 61 Pułku Piechoty Wielkopolskiej (7. Pułku Strzelców Wlkp.); Jutro,  1937.01.31 R.2 Nr 5 (22), s. 6; OnPNTWM, R.19, Nr 91, 11 VIII 1938, s.3;

Roman Chalasz

Urodził się 11 lutego 1899 r. w Chorzępowie. Był synem Stanisława i Emmy Sawala. Od 1 I 1919 do 15 II 1919 jako ochotnik brał udział w Powstaniu Wlkp. Walczył pod Zdunami, Baszkowem, Piaskami, Sulmierzycami. Pod dowództwem kpt. Wawrzyniaka brał udział w wyzwoleniu Krotoszyna, Ostrzeszowa i Kępna. Bezpośrednio po zakończeniu Powstania Wlkp. odbywał służbę w 12. Pułku Strzelców Wlkp. w Kompanii Łączności do 1921. Po zwolnieniu z wojska pracował w Zarządzie Leśnym Miasta Krotoszyna.

W latach 1927-1939 pracował w Leśnictwie Chorzemin powiat Wolsztyn jako leśniczy. W 1939 brał udział w kampanii wrześniowej w 23. Kompanii Łączności przy Armii Poznań. Walczył pod Kutnem, Sochaczewem, Piątkiem i Sobotą. Dnia 19 IX1939 został wzięty do niewoli pod Wyszogrodem i odtransportowany do Żyrardowa. Stąd udało mu się uciec. Przez okres okupacji pracował w leśnictwie Chorzemin. Po wyzwoleniu nadal pracował w tym samym leśnictwie do 1964, tj. do przejścia na emeryturę. Zmarł 10 sierpnia 1986 w Wolsztynie.

Odznaczony: Wielkopolski Krzyż Powstańczy (URP, nr: 02.27-0.119 z dnia 27 II 1980).

Źródła:  WTG „Gniazdo”, Lista Odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym.

Urodził się 10 III 1902 r. we wsi Trzebaw pod Poznaniem. Był synem robotnika Stanisława Chwirota i Marianny z d. Klimens. Po ukończeniu szkoły powszechnej w 1916 r. został przyjęty na praktykę leśną w Nadleśnictwie Ludwikowo (dzisiaj teren Wielkopolskiego Parku Narodowego).

Jako osiemnastolatek w 1920 r. brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej, walczył na froncie białoruskim. Wstąpił jako ochotnik do 1. Pułku Ochotniczej Jazdy Wielkopolskiej nr 215 sformowanego 15 VII 1920 r. w Poznaniu, przemianowanego później na 26. Pułk Ułanów Wielkopolskich . We wrześniu 1920 r. pułk został drogą kolejową przetransportowany na wschód, gdzie opanował Baranowicze odcinając sowietom drogę transportu materiałów do Mińska. W szeregach pułku  Józef Chwirot brał udział w marszu na Mir i potyczce pod Cyrynem. W pierwszej połowie październiku 1920 r. walczył nad Niemnem, brał udział w marszu na Mińsk. 18 X 1920 r.

Józef Chwirot wraz z pułkiem został skierowany na postój tymczasowy do Iwieńca. Następnie brał udział w obsadzaniu linii demarkacyjnej na odcinku Raków- Sieniawka, gdzie przebywał do połowy stycznia 1921 r. Następnie wraz z pułkiem został ściągnięty do rejonu Żuchowicz celem odtransportowania do Wielkopolski, dokąd odjechał ostatecznie z Baranowicz 4 II 1921 r., udając się do wyznaczonego dla pułku pokojowego garnizonu w Lesznie.

Po zdemobilizowaniu, w czasie od 1 XII 1921 r. do 30 IX 1922 r. uczęszczał do nowo powstałej Państwowej Szkoły dla Leśniczych w Margoninie. Miała ona swoją pruską poprzedniczkę, w której po I wojnie światowej przyuczano wysłużonych podoficerów do pełnienia służby w lesie. Józef Chwirot był absolwentem pierwszego polskiego rocznika tej szkoły. Po roku szkolenia, zakończonym egzaminem, trafił do Dyrekcji Lasów w Toruniu. Przez 3 miesiące jako stażysta pracował w Nadleśnictwie Wierzchlas (Bory Tucholskie), po czym wrócił do Margonina, gdzie przez rok pełnił w swojej szkole obowiązki gospodarza internatu. To tam poznał swoją przyszłą żonę Marię, z którą w 1926 r. wstąpił w Margoninie w związek małżeński.. 3 XII 1923 r. powołany został do służby wojskowej, do 16. Pułku Ułanów w Bydgoszczy.

19 XII 1924 r. zatrudniony został w Nadleśnictwie Sieraków (Dyrekcja Lasów Państwowych w Poznaniu). Zatrudnił go ówczesny nadleśniczy Teofil Lorkiewicz (absolwent Akademii Leśnej w Tharandt, uczestnik Powstania Wielkopolskiego, dwukrotnie był nadleśniczym Nadleśnictwa Sieraków, w 1919 r. organizował przejęte po Niemcach nadleśnictwo w Sierakowie, a w 1923 r. ratował na tym terenie gospodarkę drzewną przed pustoszącym ją szkodnikiem – sówką choinówką; był również dyrektorem Dyrekcji Poznańskiej i Toruńskiej Lasów Państwowych). Kiedy puszczę dotknęła niespotykana dotąd w europejskim leśnictwie klęska w postaci żeru strzygoni choinówki, Józef razem z nadleśniczym Lorkiewiczem stali na posterunku, nie załamywali rąk, tylko przystąpili do ratowania „naszej” puszczy. W wyniku śmiertelnych w drzewostanach żerów strzygoni w latach 1922–1924 wyrąbano kilkadziesiąt tysięcy hektarów sosnowego lasu. Sprowadzono tysiące robotników z najdalszych zakątków Polski. W tym czasie Chwirot (jak opowiadał) miał pod sobą 300 robotników, którzy zwykłymi ręcznymi piłami ścinali martwe sosny. Jego służba w tym czasie trwała praktycznie 24 godziny na dobę.

Później nadzorował mozolne odnawianie puszczy, bo przecież trzeba ją było posadzić praktycznie od nowa. Prace odnowieniowe trwały od 1924 do 1933 r., a ich efektem są dzisiejsze dojrzałe drzewostany sosnowe. Jego zasługą było utworzenie Rezerwatu „Cegliniec” nad jeziorem Mnich. To on bowiem zaproponował nadleśniczemu Stryczyńskiemu, aby na pamiątkę po klęsce gradacji sówki choinówki zostawić ten zachowany fragment drzewostanu, który uratowały licznie występujące tam mrówki.

Od 1926 r. do 1927 r. Józef był zatrudniony na etacie w biurze nadleśnictwa. W tym samym roku wstąpił do baonu strzeleckiego Przysposobienia Wojskowego Leśników. W dniu 1 I 1927 r. objął Leśnictwo Pławiska, a w maju tegoż roku zdał egzamin na leśniczego w Nadleśnictwie Kąty. 24 IV 1934 r. przeniesiony został do Leśnictwa Cegliniec, w którym pracował do 31 VIII 1939 r. Mianowany przez starostę powiatowego drugim zastępcą przełożonego obszaru dworskiego Sieraków-Nadleśnictwo.

W czasie okupacji początkowo pracował w charakterze robotnika drogowego, a od 1941 r. przeniesiony został do majątku Ławica, na drugą stronę Warty, gdzie pełnił obowiązki leśniczego.

Od 21 I 1945 r. przez jakiś czas pełnił obowiązki tymczasowego kierownika Nadleśnictwa Sieraków, by w maju tegoż roku znów powrócić do Leśnictwa Cegliniec, gdzie naprawił i uruchomił starą wyłuszczarnię nasion. Z okazji 50 lecia pracy leśnika, w styczniu 1970 r. został uhonorowany Dyplomem za wzorową służbę w Lasach Państwowych oraz wkład wniesiony dla ich rozwoju. Rok później, 19 III 1971 r. wśród koleżanek i kolegów Nadleśnictwa Sieraków obchodził jubileusz 50-lecia pracy w Lasach Państwowych. Sprawując swoje obowiązki w terenie, przemieszczał się konno, bryczką lub chodził pieszo, często z dubeltówką na ramieniu. Józef Chwirot był też jednym z założycieli koła łowieckiego „Daniel”, będąc przykładnym i etycznym myśliwym.

Przez 51 lat był sołtysem wsi Marianowo, gdzie mieszkał pod adresem Marianowo 3, oraz kilku osad leśnych na terenie puszczańskim. W 1989 r. otrzymał za to od Wojewody Poznańskiego dożywotni tytuł Honorowego Sołtysa Rzeczypospolitej Polskiej (taki napis widniał na ścianie jego domu).

Za swoje zasługi otrzymał wiele odznaczeń, między innymi Krzyż Kawalerski Polonia Restituta i Srebrny Krzyż Zasługi w 1947 r. Decyzją Prezydenta RP 25 z 1990 r. został awansowany na stopień podporucznika. W 1996 r. w wieku 94 lat opuścił swój ukochany las i wyjechał do Poznania. Zamieszkał najpierw u córki Krystyny, a następnie u drugiej córki Bożeny. Tam  zmarł 19 III 1998 r. w dniu swoich imienin,  dożywając 96 lat. Spoczął na cmentarzu komunalnym Poznań – Junikowo.

Jego serdeczny przyjaciel, również zasłużony leśnik, Janusz Jaskóła opowiadał o nim: „Józef Chwirot przez całe życie jako leśniczy i myśliwy odznaczał się nienaganną postawą etyczną. Do ostatnich chwil życia służył życzliwą radą, tryskał radością życia i miłością przyrody…” Leśniczy  Józef od dziecka kochał las. Przez całe swoje pracowite życie był przykładnym leśnikiem i nauczycielem kilku pokoleń młodych adeptów tego zawodu. Był porządnym człowiekiem. Miałem zaszczyt poznać go osobiście, pić z nim herbatę lipową i słuchać jego opowieści. Józefa Chwiorota zapamiętał też z czasów swojego dzieciństwa i wczesnej młodości spędzonej w Marianowie, współautor biogramu Witold Borowski. Nasz bohater, aż do późnej starości, niemal codziennie brał na ramię swój ciężki, pamiętający czasy przedwojenne dryling i ruszał na obchód rewiru leśnego. W tych wędrówkach towarzyszył mu zawsze jego wierny przyjaciel, pies Trop.

Był przekonany o misji swego zawodu, a łowiectwo, myślistwo traktował jako służbę sanitarną w lesie. Był zdecydowanym przeciwnikiem przyjmowania do grona myśliwych przypadkowych ludzi. Poza lasem, wielką pasją Józefa Chwirota była historia. Uczył jej swoje trzy córki, opowiadał im o tym czego nie mogły usłyszeć na lekcjach w szkole. Posiadał pokaźny zbiór woluminów, w tym wiele XIX wiecznych starodruków, zamkniętych na klucz w pięknej, starej dębowej szafie z przeszklonym frontem. Współautor biogramu miał okazję oglądać te skarby jako dziecko, dzięki uprzejmości uroczej małżonki Józefa p. Marii, kiedy to jej mąż ruszał na obchód lasu. Jego ułańska przeszłość i miłość do koni sprawiły, że kupił konia rasowego i uczył jazdy konnej najpierw swoje trzy córki, a później wnuki. Był też miłośnikiem sadownictwa. W swoim ogrodzie posadził drzewa owocowe wielu odmian, o wspaniałych smakach, którymi delektowała się rodzina.

Żonaty (ślub 1926 r. w Margoninie) z Marią z d. Połczyńska (ur. 24 VIII 1901 r. w Margoninie, córką Jana Połczyńskiego (ur. 1866 r.) i kierowniczki stołówki działającej przy Szkole Leśnej w Margoninie Jadwigi z d. Woźnica (ur. 1864 r.), zm. 19 XII 1987 r. w Poznaniu). Dzieci: Maria Chwirot-Ren (ur. 19 V 1928 r. w leśnictwie Pławiska, zm. 3 III 2014 r. w Poznaniu), Bożena Chwirot (ur. 10 VI 1930 r. w leśnictwie Pławiska, zm. 23 III 2013 r. w Poznaniu), Krystyna (ur. 7 VI 1934 r. w Marianowie).

Odznaczenia: Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Srebrny Krzyż Zasługi (22 VII 1949), Medal X Lecia Odzyskanej Niepodległości (1929), Brązowy Medal za Długoletnią Służbę (11 V 1938).

 Źródła: APP, zesp.1951, syg.143, k.43; Parafia katolicka Żoń Księga Ślubów wpis 7/1890; Riedl K., Zarys historii wojennej 26-go pułku Ułanów Wielkopolskich Warszawa 1929; Tomczak R., O „Józefie”, co na skraju Puszczy Noteckiej dumnie stoi. Opowieść o leśniczym Józefie Chwirocie z Marianowa, „Tydzień Międzychodzko-Sierakowski”, 18 IV 2018, nr 16/400, s. 14; „Rynek Drzewny”, 7 IX 1926, R. 8, nr 72, s. 7; OUdPM, 28 VI 1928, R. 9, nr 29, s. 1; M.P.49.A-49.673  : Nadanie odznaczeń państwowych z dnia 22 lipca 1949 r.; „Pojezierze” 1998, nr 4; zdjęcia i dokumenty zbiór prywatny córki p. Krystyny Chwirot-Latour; relacja ustna córki p. Krystyny Chwirot-Latour wysłuchana przez W. Borowskiego w listopadzie 2020 r.

Roman Tomczak, Witold Borowski, Roman Chalasz@2020