Cichoszewski (Cichorzewski) Adam (1889–1963)

Urodził się 12 XII 1889 r. w Nowej Wsi w powiecie wolsztyńskim. Był synem Ksawerego Cichoszewskiego i Magdaleny z d. Grześkowiak. Młode lata spędził przy rodzicach, ukończył szkołę powszechną w Nowej Wsi. W 1909 r. został wezwany do odbycia obowiązkowej dwuletniej służby wojskowej w armii pruskiej. Po wypełnieniu obowiązku wobec kaisera wrócił w rodzinne strony.

Po wybuchu I wojny światowej, 1 VIII 1914 r. został ponownie wcielony do armii niemieckiej. Na froncie przebywał do 20 XI 1918 r., a służbę w zaborczej armii zakończył w stopniu plutonowego. Służył w piechocie, specjalność wojskowa obsługa ciężkiego karabinu maszynowego Maxim. W walkach został lekko ranny (lista strat Prusy nr 971 z dnia 24 X 1917 r., wydanie 1683, strona 21292). Z wojny powrócił do swojego miejsca zamieszkania we wsi Kaszczor w powiecie Wolsztyn.

Do Powstania Wielkopolskiego przystąpił jako ochotnik 5 I 1919 r. w stopniu plutonowego. Walczył w szeregach kompanii gostyńskiej – grupa Leszno. Dnia 23 II 1919 r. został przydzielony do 1. kompanii 6. Pułku Strzelców Wielkopolskich, późniejszego 60. Pułku Piechoty Wielkopolskiej. 22 VI 1919 r. przydzielony do 2. kompanii zapasowej tego pułku, a dzień później 23 VI 1919 r. przeniesiony do rezerwy.

Adam Cichoszewski (z wąsem). Zbiory rodzinne via Witold Borowski.

Po zdemobilizowaniu, jesienią tego samego roku zawarł związek małżeński i zamieszkał z żoną we wsi Mochy w powiecie wolsztyńskim. Rozpoczął pracę w tamtejszym majątku ziemskim jako dojarz. W kolejnych latach kilkukrotnie zmieniał miejsce zamieszkania, zawsze było to związane ze zmianą pracodawcy. Był uznanym i dobrze opłacanym fachowcem jako dojarz, dzięki czemu łatwo znajdował dobrze płatną posadę w okolicznych majątkach. Dzięki temu stać go było na odłożenie określonej sumy gotówki, za którą po latach nabył własne gospodarstwo. Tak więc w roku 1920 mieszkał w Mochach. Od roku 1922 przez kolejne 2 lata jego miejscem zamieszkania ponownie była wieś Kaszczor. W 1925 r. przeniósł się do wsi Radomierz w powiecie Wolsztyn. Jak dowiadujemy się z adnotacji w książeczce wojskowej, od 2 IV 1929 r. Adam Ciechoszewski był mieszkańcem Wilkowa Polskiego w ówczesnym powiecie śmigielskim, obecnie grodziskim. Po 3 latach, od 1 IV 1932 r. mieszkał już w Wijewie w powiecie leszczyńskim. Zaledwie po roku spędzonym w nowym miejscu, 8 V 1933 r. wymeldował się z Wijewa-Dwór i przeprowadził do leżącego nieopodal Krzycka Małego, powiat Leszno, gdzie zameldował się w dniu 9 V 1933 r. Pieczątka Biura Ewidencji Ruchu Ludności Wójtostwa w Wijewie odbita pod wpisem z dnia 25 IV 1935 r. w książeczce wojskowej powiadamia nas, że Adam Cichoszewski ponownie został mieszkańcem Wijewa-Dwór. Była to przedostatnia, spowodowana jego własną wolą, zmiana miejsca zamieszkania. W międzyczasie bowiem, w 1933 r. nabył za gotówkę od niemieckiego właściciela włości Lubosz Hansa Jurgena Bardta 9 ha ziemi położonych we wsi Chorzewo. Było to pole i łąka w podmokłym terenie, bez jakichkolwiek zabudowań. Po zakupie tej ziemi od razu puścił ją w dzierżawę, sam nadal mieszkał i pracował w Wijewie. Dopiero przed 1937 r. rozpoczął na zakupionym gruncie budowę domu mieszkalnego oraz pomieszczeń gospodarczych. Na czas budowy zamieszkał u jednego z gospodarzy w Chorzewie. Rodzina Cichoszewskich wprowadziła się na swoje 21 IV 1937 r., zamieszkali pod adresem Chorzewo 22. Po licznych przeprowadzkach, jakie były ich udziałem w minionych latach, nastał okres stabilizacji.

Adam Cichoszewski (z wąsem). Zbiory rodzinne via Witold Borowski.

Ten szczęśliwy czas w ich życiu przerwał wybuch II wojny światowej. Wtedy rodzina Cichoszewskich podzieliła tragiczny los wielu innych rodzin powstańczych. Pewnego mroźnego dnia w styczniu 1940 r. wszyscy, poza najstarszym synem Walerianem, zostali wysiedleni ze swojego gospodarstwa w Chorzewie nr 22. Wywieziono ich do Generalnej Guberni, przez Poznań trafili do Centrali Przesiedleńczej w Łodzi. Stamtąd jeden z niemieckich urzędników skierował rodzinę Cichoszewskich do pracy przymusowej na terenie Niemiec. Adam, jego żona Marianna, córka Agnieszka i najmłodszy syn Konrad trafili do dużego majątku ziemskiego we wsi Schulzendorf w pobliżu Neuruppin. Majątek ten był własnością brata owego niemieckiego urzędnika z Łodzi, który ich tam skierował. Syn Czesław początkowo trafił do pracy w fabryce broni, jednak dzięki staraniom ojca u niemieckiego gospodarza wkrótce dołączył do rodziny przebywającej w Schulzendorfie. Tam pracowali do końca wojny. Cała rodzina była zatrudniona w oborze przy obrządku bydła. Niemiecki gospodarz doceniał pracę Adama Cichoszewskiego, dobrze traktował jego rodzinę.

Natomiast najstarszy syn Walerian uniknął wysiedlenia dzięki prozaicznej przyczynie. Już od początku okupacji hitlerowskiej był brany do pracy przy pozyskiwaniu tłucznia, kamienia na naprawę dróg, do domu mógł jechać tylko raz w tygodniu. i właśnie dzięki nieobecności w domu podczas przeprowadzania akcji wysiedleńczej uniknął wywózki. Kiedy przyjechał na cotygodniową przepustkę, zamiast swojej rodziny zastał w domu nowego, niemieckiego gospodarza. Przez jakiś czas pracował u niego, potem został przeniesiony do innego gospodarza w Chorzewie, ostatecznie został skierowany do pracy w majątku w Kurnatowicach (powiat międzychodzki). Tam był odpowiedzialny między innymi za transport mleka do mleczarni w Sierakowie.

Adam Cichoszewski w groni uczniów. Zbiory rodzinne via Witold Borowski.

Kiedy tylko okazało się to możliwe, po zakończeniu wojny cała rodzina wróciła do Chorzewa 22 na swoje gospodarstwo. Najstarszy syn Walerian i najmłodszy Konrad pojechali wkrótce na tzw. Ziemie Odzyskane w poszukiwaniu pracy. Natomiast syn Czesław i córka Agnieszka zostali z ojcem, pomagając w prowadzeniu gospodarstwa. Adam Cichoszewski pracował na nim do końca życia, stanowiło ono jego jedyne źródło dochodu, nie miał żadnej emerytury czy renty. Po 1945 r. początkowo dzierżawił, a następnie dokupił jeszcze 9 ha gruntu, zwiększając areał posiadanej ziemi do 18 ha. Był uzdolniony muzycznie. Potrafił i lubił grać na akordeonie, śpiewał. Swoje talenty w tym kierunku wykorzystywał, organizując potańcówki na wsi. Lubił grać w karty. Jednocześnie był sceptycznie nastawiony do jakichkolwiek przejawów działalności politycznej. Z tego też względu w okresie międzywojennym nie wstąpił do żadnej z organizacji kombatanckich zrzeszających byłych powstańców. Tym bardziej nie uczynił tego po 1945 r., nie wstąpił do ZBoWiD. Z tego też względu nie przyznano mu Wielkopolskiego Krzyża Powstańczego. Zmarł 25 VII 1963 r. w swoim domu w Chorzewie. Został pochowany na cmentarzu parafialnym w Luboszu.

Grób Adama Cichoszewskiego na cmentarzu w Luboszu.

Żonaty (ślub 25 XI 1919) z Marianną z d. Stępczak (ur. 1896 w Kaszczorze, zm. 17 I 1974 w Chorzewie). Dzieci: Walerian (ur. 2 XI 1920 w Mochach, zm. 2000), Czesław (ur. 20 VII 1922 w Kaszczorze, zm. 2000), Agnieszka (ur. 8 I1924 w Kaszczorze), Konrad (ur. 25 XI 1925 w Radomierzu, zm. 1995).

www.expansa.pl

Źródła: APL, zesp. 435, sygn, 46: Księga urodzeń, s. 153; zdjęcia i dokumenty ze zbioru wnuka Piotra Cichoszewskiego; relacja ustna Piotra Cichoszewskiego na podstawie spisanych wspomnień syna Waleriana Cichoszewskiego; des.genealogy.net [23 X 2020].

Witold Borowski, Roman Chalasz

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

pięć + piętnaście =